هر چه رقابت بازار شدیدتر می‌شود، ساخت و حفظ یک برند قوی هم ارزش بیشتری پیدا می‌کند. یک برند قوی می‌تواند باعث ایجاد تمایز در کسبوکار، افزایش مشتریان وفادار و تصرف سهم بیشتری از بازار شود. در مقابل، رقیق شدن برند می‌تواند تمام مزایای بالا را ضعیف کرده و به شکل قابل توجهی بر اعتبار و درآمد برند تأثیر منفی بگذارد.
با این مقاله از مجله آموزشی ایران نوین همراه باشید تا از دلایل، عوارض و راه‌های پیشگیری از رقیق شدن برند آشنا شوید.
رقیق شدن برند چیست؟
رقیق شدن برند (Brand Dilution) به وضعیتی می‌گویند که کسبوکار بدون حفظ ارزش‌های اصلی و توسعه برند، به بازار وارد شده یا محصولات متنوعی را بدون تبلیغ و معرفی صحیح به مخاطبان عرضه کند. رقیق شدن برند باعث از بین رفتن تمایز و تفاوت کسبوکار در بازار می‌شود.
مثال از رقیق شدن برند
برند هارلی دیویدسون، یک برند معروف موتورسیکلت آمریکایی است که تا اواخر دهه 1980 تصویر برند قوی و خوبی از استایل موتورسواری و آرکتایپ برند یاغی (Rebel) و جستجوگر (Explorer) را در ذهن مخاطبان ایجاد کرده بود.
اواخر دهه 1920 این کمپانی تصمیم گرفت خط تولید متفاوتی درزمینهٔ عطر، خنک‌کننده شراب و سیگار ایجاد کند. اما این محصولات جدید دیگر ارتباطی با استایل موتورسواری نداشته و باعث سردرگمی مشتریان شدند.
واکنش منفی مشتریان در چنین شرایطی می‌تواند باعث از بین رفتن اعتماد مخاطبان شده و به اعتبار و فروش برند آسیب بزند. درنتیجه برند هارلی دیویدسون ناچار شد خط تولید محصولات جدید را متوقف کرده و تمرکز خود را روی تولید موتورسیکلت حفظ کند.
چه دلایلی باعث رقیق شدن برند می‌شود؟
رایج‌ترین دلایل رقیق شدن برند شامل موارد زیر می‌شود:
1. بی‌توجهی به هویت برند
یکی از شایع‌ترین دلایل رقیق سازی برند، بی‌توجهی به هویت برند است. این اتفاق زمانی می‌افتد که یک کسبوکار محصولات یا خدمات خود را در جهتی خارج از گستره هویت برند گسترش داده و باعث عدم وضوح و تمرکز در استراتژی برند سازی شود.
2. بی‌توجهی به نظرات و انتقادات مشتریان
یکی دیگر از عوامل، بی‌توجهی به بازخورد مشتریان است. یکی از بهترین منابع برای بررسی کاهش تأثیر برند، شبکه‌های اجتماعی است. در این رسانه‌ها به‌خوبی می‌توان با نظرات صادقانه کاربران درباره برند آشنا شده و در سریع‌ترین زمان مشکلات احتمالی را برطرف کرد.
3. عدم یکپارچگی برند
یک برند باید هویت واضح و ثابتی در همه کانالهای ارتباطی و تبلیغاتی داشته باشد. هویت برند شامل لوگو، پالت رنگی، پیام‌رسانی، لحن و… است. با حفظ ثبات در برندسازی، شرکت‌ها می‌توانند باعث افزایش اعتماد در مشتریان خود شده و تمایز و تفاوت را در کسبوکار خود در مقایسه با رقبا ایجاد کنند.
4. گسترش بیش از حد برند
هر برند، با توجه به شخصیت برند، هویت و هدفی که تعیین می‌کند، پرسونا مخاطب و محدوده رشد مشخصی دارد. گسترش بیش از ظرفیت برند، زمانی اتفاق می‌افتد که یک برند سعی می‌کند مخاطبان متفاوت و بیش از ظرفیتی جذب کرده یا برند خود را به حوزه‌هایی خارج از صلاحیت اصلی خود گسترش دهد.
توجه به استراتژی برند می‌تواند ریسک گسترش بیش از حد کسبوکار را کاهش داده و کسبوکار را در مسیر رشد درست و اصولی خود باقی نگه دارد.
5. عدم مراقبت از برند
بسیاری از کسب‌وکارها نام و لوگوی خود را به‌عنوان علامت تجاری ثبت نمی‌کنند و نظارتی به بازار و ورود محصولات تقلبی ندارند. از سوی دیگر کاهش کیفیت یا افزایش ناگهانی قیمت محصول یا خدمات هم می‌تواند نوعی عدم مراقبت از برند بوده و به اعتماد مشتریان و مقبولیت برند آسیب بزند.
6. پیروی از ترندها
هرچند پیروی از ترندها، به‌ویژه در شبکه‌های اجتماعی باعث افزایش بازدید و دنبال‌کننده می‌شود اما لزوماً باعث جذب لید و افزایش فروش نمی‌شود. در تدوین استراتژی محتوا توجه به هویت و شخصیت برند، کمک می‌کند تا روند جذب لید و افزایش فروش منحرف نشود.
7. عدم تعامل با مشتریان
برقراری ارتباط با مشتریان و مخاطبان، نقش ویژه‌ای در تقویت هویت برند دارد. هر کارمند حکم سفیر برند را دارد و نقش مهمی در شکل دادن ذهنیت و درک مشتریان از برند ایجاد می‌کند. یکی از اقدامات مهم برای برقراری تعامل با مشتریان، مدیریت رویداد و ایونت است تا هویت برند در بهترین حالت به مخاطبان معرفی شود.
بیشتر بخوانید: برندسازی در اینستاگرام چیست و چگونه انجام می‌شود؟
عوارض رقیق شدن برند چیست؟
رقیق شدن برند، یعنی از بین رفتن تمام دستاوردهای معنوی که برند طی سال‌ها تلاش به دست آورده. مثل:
• وفاداری مشتریان
• تمایز و تفاوت با رقبا
• افت فروش
• کاهش اعتبار برند
رقیق شدن برند می‌تواند باعث آسیب جدی به کسبوکار شده و حتی آن را برای همیشه از بین ببرد. هرچند با کمک گرفتن از آژانس استراتژی برند حرفهای و مجرب می‌توان بسیاری از آسیب‌ها را به راحتی رفع و جبران کرد.
چطور از رقیق شدن برند جلوگیری کنیم؟
راهکارهای زیر می‌توانند در مدیریت و جلوگیری از رقیق سازی برند کمک کنند:
8. تعریف و تقویت برند
با تعریف دقیق مأموریت‌ها و اهداف برند، تمرکز بر ارزش‌ها و ویژگی‌های منحصربه‌فرد برند می‌توان از رقیق شدن آن جلوگیری کرد.
9. حفظ و توسعه برند
برای جا افتادن شخصیت و هویت برند در ذهن مخاطبان به استمرار و زمان زیادی نیاز است. حفظ و ثبات لحن و هویت بصری برند، استفاده از استراتژی های بازاریابی مناسب، طراحی منحصربه‌فرد و ارتباط مستمر با مشتریان بسیار مهم است و نباید جز در موارد ضروری تغییری در آن‌ها ایجاد کرد.
10. مدیریت کیفیت محصولات یا خدمات
همان‌طور که قبلاً هم اشاره کردیم، حفظ کیفیت و استانداردهای بالا در تولید محصولات و ارائه خدمات برند می‌تواند به افزایش اعتبار برند و اعتماد مشتریان کمک کند. از سوی دیگر افزایش ناگهانی هزینه محصولات یا خدمات می‌تواند تهدید جدی برای کاهش اعتبار و اعتماد مشتریان و رقیق شدن برند باشد.
11. انجام تحقیقات بازار
برای موفقیت در رقابت بازار، چاره‌ای جز رصد کردن و انجام تحقیقات بازار وجود ندارد. اطلاعاتی که از این مسیر به دست می‌آید، کمک زیادی در طراحی استراتژی مؤثر در حفظ هویت برند دارد.
12. بهبود ارتباطات و بازاریابی دیجیتال
با پیشرفت تکنولوژی، استفاده از ابزارهای آنلاین، استفاده از اصول سوشال مدیا مارکتینگ، بهینه‌سازی و سئو وب‌سایت، استفاده از ایمیل و سایر راه‌های ارتباطی با مشتریان و ارائه ارزش‌ها و هویتهای برند، کمک زیادی به توسعه و تثبیت برند می‌کند.
13. آموزش و آگاهی‌رسانی
یکی از مهم‌ترین ابزارهای روابط عمومی و تبلیغات، آموزش و آگاهی‌رسانی درباره ارزش‌ها، اهداف و مأموریت‌های برند است. این کار باعث افزایش وفاداری مشتریان و تبدیل آن‌ها از مشتری بالقوه به مشتری بالفعل می‌شود.
توسعه برند، بهترین راه برای جلوگیری از رقیق شدن برند
رقیق شدن برند می‌تواند به طور قابل توجهی بر درآمد، اعتبار و اعتماد مخاطبان برند تأثیر منفی بگذارد. به‌طورکلی راه‌های جلوگیری از رقیق شدن برند در موارد زیر خلاصه می‌شود:
• تمرکز بر شایستگی‌های اصلی و نقاط تمایز برند
• تدوین و اجرای استراتژی برند قوی
• حفظ ثبات در برندسازی
• نظارت بر سلامت برند
• محافظت از برند
• جلوگیری از منحرف شدن مسیر رشد برند در طول ترندسواری‌ها
• تعامل برقرارکردن با مخاطبان و مشتریان
برای آشنایی بیشتر با مفاهیم بالا می‌توانید مقاله توسعه برند را مطالعه کنید.
مطمئن‌ترین راه برای جلوگیری از رقیق شدن برند
در آژانس تبلیغاتی کانون ایران نوین، اولین و بزرگ‌ترین کانون تبلیغاتی 360 درجه ایران، می‌توانید از خدمات جامع ما برای حفاظت و تقویت برند خود بهره‌مند شوید. با ارائه خدمات طراحی و تدوین استراتژی تبلیغات، برندسازی و توسعه برند، ما به شما کمک می‌کنیم تا برندتان را به شکل پایدار و قدرتمند در بازار تثبیت کنید.
تیم بزرگ ما با استفاده از ابزارهای نوین تبلیغاتی، اجرای کمپین‌های خلاقانه و همچنین تحلیل بازار، به شما کمک می‌کند تا با حفظ هویت برند و ایجاد تمایز با رقبا، مشتریان وفادار خود را جذب و حفظ کنید. برای دریافت مشاوره و اطلاعات بیشتر در مورد خدمات ما، از خدمات دیجیتال مارکتینگ گرفته تا خدمات طراحی کمپین‌های تبلیغاتی، با ما تماس بگیرد. کارشناسان ما در کنار شما هستند تا برند شما در مسیر موفقیت به مقصد برسد.
کلام پایانی
رقیق شدن برند یکی از چالش‌های بزرگ در مسیر رشد و توسعه کسب‌وکارهاست. هرچند ایجاد برند قوی می‌تواند به تمایز و موفقیت در بازار کمک کند، اما عدم توجه به حفظ هویت، استراتژی‌های درست و نیازهای مشتریان، می‌تواند تمام دستاوردهای معنوی و مالی برند را در معرض خطر قرار دهد. همان‌طور که بررسی کردیم، گسترش بی‌رویه و عدم مراقبت از برند می‌تواند به از دست رفتن وفاداری مشتریان، افت فروش و کاهش اعتبار منجر شود.
پیشگیری از رقیق شدن برند، نیازمند تمرکز مداوم بر ارزش‌های اصلی، ثبات در ارتباطات و تعامل با مشتریان است. با پیروی از استراتژی‌های مناسب، توجه به کیفیت محصولات و خدمات و مراقبت از برند در مواجهه با تغییرات بازار و ترندها، می‌توان از آسیب‌های احتمالی جلوگیری کرد و مسیر موفقیت را هموار نگه داشت.
درنهایت، حفظ و تقویت هویت برند نیازمند نگاه بلندمدت و برنامه‌ریزی دقیق است تا بتوان از مزایای آن بهره‌مند شد و به برندی قوی و پایدار دست یافت.