بازاریابی چیست | تعریف مارکتینگ
بازاریابی یا مارکتینگ چیست؟ آیا به‌تازگی محصولی تولید کرده‌اید یا خدمات جدید دارید که می‌خواهید دربارۀ آن صحبت کنید؟ شاید بخواهید به مصرف‌کنندگان بگویید چرا خدمات یا محصولات جدید شما عالی است! و چرا بهتر از رقبایتان هستید! خب، پس بدون بازاریابی نمی‌توانید! با مطالعۀ این مقاله می‌توانید با تعریف بازاریابی و آنچه برای رشد کسب‌وکارتان لازم دارید، آشنا شوید!
مارکتینگ یا بازاریابی چیست؟
بازاریابی (Marketing) یعنی فراهم‌کردن خدمات یا کالا برای رفع نیاز مشتری یا مصرفکننده؛ به عبارت دیگر، بازاریابی، فرایندی است که با درک نیاز و خواسته مشتری و مطابقت محصول یا خدمات برای برآورده‌کردن نیاز مشتری باعث سودآوری شرکت می‌شود.
اگر در Dictionary.com برای پاسخ به این سؤال که بازاریابی چیست، کلمۀ بازاریابی را جستجو کنید، خواهید دید برای معنی بازاریابی به‌نظر می‌رسد بهترین تعریف نوشته شده است: «به عمل یا تجارت برای فروش و تبلیغ خدمات یا محصولات، مارکتینگ یا بازاریابی می‌گویند که تحقیقات بازار را هم شامل می‌شود.»
فلیپ کاتلر در کتاب مدیریت بازاریابی چنین تعریفی از بازاریابی ارائه می‌دهد:
«مارکتینگ، دانش و هنر کشف، خلق و ارائه ارزش با هدف تأمین نیازهای یک بازار هدف، همزمان با کسب سود است. مارکتینگ می‌تواند نیاز‌ها و خواسته‌های تأمین‌نشده را تشخیص دهد، بازار آن‌ها را تعریف کند و با اندازه‌گیری حجم این بازار می‌تواند سود بالقوه‌اش را برآورد کند.
س.شاهمچنین، با کمک بازاریابی مشخص می‌شود نیازهای کدام بخش از بازار را می‌توان بهتر تأمین کرد تا براساس آن، محصولات و خدمات مناسب طراحی شود.»
هزاران تعریف در مورد بازاریابی وجود دارد که هرکدام بر ویژگی‌های متفاوت بازاریابی تمرکز می‌کنند. اما بدون شک تمام این تعاریف وجه اشتراکی با هم دارند و آن هم این است که بازاریابی یکی از مهمترین مباحث اقتصادی تلقی می‌شود. اگر بخواهیم تعریفی ساده از بازاریابی ارائه دهیم، می‌توانیم بگوییم بازاریابی در حقیقت فرایندی است که در آن نیازهای مشتری را شناسایی، پیش‌بینی و برآورده می‌کنیم!
هدف بازاریابی در کل منطقی‌کردن مصرف، به حداکثر رساندن رضايت‌مندی جامعه و اشخاص، حق انتخاب مصرفکننده و در نتیجه کيفيت زندگی است. در ادامه، به بررسی اصول بازاریابی می‌پردازیم!
بازاریابی چیست و از کی شروع شد؟
تاریخچه دقیقی از پیدایش حوزه بازاریابی در دست نیست، اما بسیاری از تاریخدانان معتقدند ابتدایی‌ترین نوع مارکتینگ به احتمال زیاد با شکل‌گرفتن تمدن‌ها و داد و ستد به‌وجود آمد و به صورت تلاش برای متقاعدکردن مشتریان برای خرید محصولات بود. با پیدایش انقلاب صنعتی و تولید انبوه و افزایش تقاضا، رقابت برای فروش محصولات نیز شدت گرفت.
بنابراین، برای شکل‌دهی به حوزه بازاریابی به شکل امروزی آن نیاز احساس شد. اصطلاح بازاریابی برای نخستین بار در اواخر دهه 60 میلادی به‌کار رفت و تا امروز مفاهیم و انواع مارکتینگ آنقدر گسترش یافته است که می‌توان تعداد بی‌شماری از روش‌ها و بخش‌های بازاریابی مثل بازاریابی چریکی، بازاریابی تلفنی، بازاریابی درونگرا، بازاریابی محتوا و بازاریابی ویدئویی را در این حوزه یافت.
انواع بازاریابی
تفاوت بازاریابی با تبلیغات
بسیاری از افراد تصور می‌کنند که بازاریابی و تبلیغات معانی و کاربردهای مشابه دارند، درحالی‌که هرکدام به‌صورت جداگانه می‌توانند روی موفقیت کسب‌وکار شما تأثیرگذار باشند. بازاریابی مجموعه فعالیت‌هایی است که شما برای آموزش یا تشویق افراد استفاده می‌کنید تا محصول یا خدمات شما را انتخاب کنند.
بازاریابی زیر مجموعه‌های مهمی دارد که شامل موارد زیر می‌شود:
- شناخت
- بررسی
- جذب مشتریان
- پشتیبانی قوی از محصولات یا خدمات
- نحوه تبلیغات
این در حالی است که تبلیغات مجموعه اقدامات شما برای معرفی یا نمایش خدمات و محصولات به مشتریان کنونی است و اغلب این کار را شرکت‌ها یا آژانس‌های بازاریابی و تبلیغات انجام می‌دهند.
اصول اصلی بازاریابی
در طول زمان، اصول بسیاری برای بازاریابی تدوین شده است که برخی از این اصول فرعی و برخی دیگر اصلی هستند که برای ورود به این حوزه، دانستن و به‌کارگیری آن‌ها ضروری است. برخی از مهمترین اصول شامل موارد زیر می‌شوند:
- شناخت جامعه هدف
- شناخت محصول
- قیمت‌گذاری
- عوامل وفاداری مشتریان
- معرفی محصول
- تبلیغات
استراتژی بازاریابی
استراتژی محتوایی یا Marketing Strategy چیست؟ اگر در زمینه‌های مختلف بازاریابی مثل سوشال مدیا مارکتینگ فعالیت کرده باشید، حتماً با استراتژی بازاریابی سروکار داشته‌اید. استراتژی محتوایی در حقیقت مسیر اجرایی مشخص و یک برنامه کلی برای دستیابی به تمام اهداف‌تان است.
این استراتژی می‌تواند مخاطبان، نیازهای آنان و موارد پراهمیت برای مشتری را مشخص کند و راه ارتباطی میان این عوامل و پیشنهاد شما به آن‌ها را نشان دهد. عوامل گوناگونی می‌تواند بر انتخاب یک استراتژی بازاریابی موفق، تأثیرگذار باشد؛ مثل ميزان منابع و امکانات شرکت، ميزان تشابه محصولات، سيکل عمر کالاها، محیط‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و در نهایت استراتژی بازاريابی رقبا!
در ادامه قصد داریم به صورت خلاصه تعریف 3 نوع استراتژی مارکتینگ رایج را ارائه دهیم:
- استراتژی بازاریابی یکسان (غیرتفکیکی)
توزیع و عرضه کالا به‌صورت گسترده و یکسان، بدون درنظر گرفتن تفاوت بخش‌های مختلف بازار.
- استراتژی بازاریابی متفاوت (تفکیلی)
انتخاب بخش معینی از بازار و تولید محصولات با توجه به نیاز‌ها و انتظارات آن بخش‌ها.
- استراتژی بازاریابی متمرکز
انتخاب بازاری کوچک اما مشخص به‌صورت کامل و تولید محصول در ابعاد گسترده و مخصوص آن بخش (مناسب برای شرکت‌های کوچک و تازه تأسیس)
تأثیر برندینگ بر بازاریابی
یک استراتژی برندینگ خوب می‌تواند به شما برای دیده‌شدن و ورود جدی به فضای رقابتی بازار کمک کند، به‌خصوص اگر در زمینۀ سئو فعالیت داشته باشید. در حقیقت، برندینگ، تصویر یا هویتی از کسب و کار و محصولات شما در ذهن مخاطب به‌وجود می‌آورد.
هرچه این تصویر در ذهن مخاطبان شما ماندگارتر و برجسته‌تر از رقبایتان باشد، جایگاه بهتری در ذهن مخاطبان پیدا می‌کنید و بازاریابی شما نتیجه‌بخش‌تر خواهد بود. برای ساخت چنین تصویری لازم است در مرحله اول با نیاز، سلیقه و تجارب پیشین مخاطبتان آشنا شوید.
سپس می‌توانید از روش‌های مختلف مثل بازاریابی دهان‌به‌دهان یا بازاریابی ویروسی، برندینگ را گسترش دهید. برندینگ از این جهت اهمیت پیدا می‌کند که می‌تواند زیربنای مناسب برای بازاریابی شما باشد؛ چراکه مخاطبانی با یک تصویر ذهنی خوب از برند شما، استفاده از محصولات و به‌کارگیری خدمات شما را در مقایسه با رقبایتان در اولویت قرار خواهند داد.
انواع کانال‌های بازاریابی
هیچ تولیدکننده‌ای به‌طور مستقیم محصولات یا خدمات خود را به‌دست مشتریان نمی‌رساند و مشتریان باید قیف بازاریابی را طی کنند. پس این خدمات یا محصولات از چه طریقی به دست مشتریان می‌رسند؟
کانال‌های بازاریابی اشخاص یا شرکت‌هایی هستند که به کمک آن‌ها فرایند لازم برای انتقال محصول از تولیدکننده به مشتریان امکان‌پذیر می‌شود. این کانال‌ها از طریق سیاست‌گذاری و تبلیغات می‌توانند پلی میان تولیدکننده و مصرف‌کنندگان ایجاد کنند تا از این طریق تولیدکنندگان بتوانند بیشترین بازگشت سرمایه را داشته باشند.
درکل، کانال‌های بازاریابی در این چهار دسته قرار می‌گیرند:
- 1. فروش مستقیم: بارزترین نمونۀ فروش مستقیم را در فروش سنتی یا دست‌فروشی می‌توانیم پیدا کنیم. در این روش، عوامل فروش به‌صورت مستقیم با خریدار تعامل و برخورد مستقیم دارند.
- فروش از طریق واسطه: در این نوع کانال که کانالی غیرمستقیم است، واسطه‌هایی میان تولیدکننده و خریدار قرار می‌گیرند. (تولیدکننده / سازنده –> نماینده –> عمده فروش –> خرده فروش –> مصرفکننده).
- توزیع دوگانه: این نوع توزیع زمانی اتفاق می‌افتد که تولیدکننده با استفاده از بیش از دو کانال، اقدام به برقراری ارتباط با خریدار می‌کند.
- کانال‌های معکوس: در این روش، برخلاف همیشه که تولیدکننده به دنبال خریدار می‌گردد، تولیدکننده می‌تواند با دادن اطلاعات و هویتی مناسب از خود، زمینه را برای جستجوی خریدار و پیداکردن تولیدکنندۀ مناسب آماده کند.
انواع اصطلاحات بازاریابی دیجیتال
امروزه آشنایی با اصطلاحات بازاریابی، به‌خصوص بازاریابی دیجیتال اهمیت فراوانی دارد؛ بنابراین در این بخش تعدادی از اصطلاحات بازاریابی و دیجیتال مارکتینگ را بررسی می‌کنیم:
مشتری احتمالی: افراد یا شرکت‌هایی که امکان یا پتانسیل تبدیل به مشتری بالقوه را دارند.
مشتری قطعی: مشتری یا شرکتی که نسبت به خدمات و محصولات شرکت شما علاقه نشان داده است.
مشوق فروش: محرک‌هایی که برای جلب توجه مشتری به محصولات و خدمات شما استفاده می‌شوند، تخفیف، گارانتی یا هدیه از انواع این مشوق‌ها هستند.
نفوذ در بازار: یکی از انواع استراتژی‌های بازاریابی که با توزیع بیشتر محصول در بازار‌هایی با سطح گسترده‌تر اتفاق می‌افتد.
هدف فروش: میزان مشخصی از فروش که در مدت معلومی باید انجام شود.
بازاریابی درونگرا: این نوع بازاریابی با تمرکز بر ترافیک ورودی و تولید محتوایی براساس سلایق مشتری، توجه آنان را به سوی کسب‌وکار جلب می‌کند.
تجزیه و تحلیل (Analytics): تحلیل داده‌ها، روند‌ها و اقدامات که برای موفقیت برند در قدم‌های بعدی اهمیت فراوان دارد.
تجارت‌های B2B: بازاریابی B2B درواقع، فروش خدمات یا مشاغل خاص از یک شرکت به شرکتی دیگر است.
تجارت‌های B2C: فروش خدمات از یک شرکت به مصرفکننده به‌صورت مستقیم.
شخصیت خریدار (Buyer Persona): نشان‌دهنده مشتری مناسب شماست که براساس تحقیق و آنالیز مشتری‌های کنونی شکل گرفته است.
مدیریت ارتباط با مشتری: مجموعه نرم‌افزار‌هایی است که به شرکت‌ها و کسب و کار‌ها این امکان را می‌دهد تا ارتباط خود را با مشتری‌ها از طریق این نرم‌افزار‌ها انجام دهند.
سخن پایانی
بازاریابی همه‌چیز است! شناخت دنیای بازاریابی شاید مهمترین قدم برای موفقیت یک کسب‌وکار در عصر حاضر باشد. با دانستن و اتخاذ استراتژی بازاریابی مناسب، برندینگ تأثیرگذار و استفاده از بهترین کانال‌های بازاریابی برای کسب‌وکارتان، انتخاب شیوۀ تبلیغات با بازدهی بسیار خوب می‌توانید مرحله به مرحله پیشرفت را هدف‌گذاری کنید.
سپس با استفاده از پرفورمنس مارکتینگ، اقدامات و نتایج را تجزیه و تحلیل و حتی پیش‌بینی کنید!