جلوه ویژه بصری همراه با داستان گویی به بخش مهمی از سینمای امروز تبدیل شده است. جلوه‌های ویژه می‌توانند یک صحنه را جذاب‌تر کنند، به ساخت چیزی که وجود ندارد کمک کنند، یک اشتباه تصویری را بپوشانند و کاری کنند که عملاً در دنیای واقعی انجام شدنی نیست. اساساً جلوه‌های بصری به یک فیلمساز کمک می‌کنند تا داستان را آن طور که می‌خواهد تعریف کند.
در این مطلب قصد داریم توضیح دهیم که جلوه ویژه بصری چیست، انواع جلوه ویژه را معرفی کنیم و تفاوت جلوه بصری و میدانی را به شما توضیح دهیم.
تعریف جلوه های ویژه بصری
جلوه ویژه بصری فرآیندی است که در آن تصاویر در خارج از زمینه اصلی دستکاری می‌شوند تا عناصری غیرمعقول و جذاب را نشان دهند. جلوه‌های ویژه شامل ادغام فیلم‌های گرفته و تصاویر تولید شده (دیجیتال یا اپتیک، حیوانات یا موجودات) است که واقعی به نظر می‌رسند. اما در حالت عادی ثبت این موارد در فیلم گران، زمان‌‌بر یا غیرممکن است.
جلوه های ویژه بصری با استفاده از تصاویر تولید شده توسط رایانه اخیراً با معرفی نرم افزارهای انیمیشن و ترکیب بندی مقرون به صرفه و نسبتاً آسان برای فیلمسازان مستقل در دسترس قرار گرفته‌اند. جلوه‌های بصری وقتی به درستی انجام شوند، اثری فوق العاده خواهند داشت. این جلوه‌ها می‌توانند یک هیولای ترسناک را تبدیل به یک کابوس واقعی کنند!
امروزه استفاده از جلوه ویژه در تبلیغات، ساخت ویدیو تبلیغاتی و دیجیتال مارکتینگ نیز اهمیت پیدا کرده است. البته بهتر است قبل از آن که با این سبک آشنا شوید و بدانید چه اهمیتی در دیجیتال مارکتینگ دارد، با ویدیو مارکتینگ و به طور کلی با دیجیتال مارکتینگ آشنا شوید. برای این کار پیشنهاد می‌کنیم مقاله مارکتینگ چیست را مطالعه کنید.
تاریخچه جلوه های ویژه بصری سینمایی
اولین اثر جلوه های ویژه جهان در سال 1857 توسط «اسکار رجلندر» ساخته شد که بخش‌های مختلف 32 نگاتیو را در یک تصویر واحد ترکیب کرد. از آن زمان تاکنون، به فیلم‌هایی مانند انتقام جویان رسیدیم که نود درصد فیلم با استفاده از جلوه‌های ویژه ساخته شده است. یکی از نقاط عطف بزرگ سینما در سال 1977 اتفاق افتاد، زمانی است که «جورج لوکاس» فیلمی به نام جنگ ستارگان را ساخت که در آن شاهد پیشرفتهای زیادی در فناوری جلوه های ویژه و بصری بودیم. شما می‌توانید تغییرات تکنولوژی را در تمام فیلم‌های جنگ ستارگان مشاهده کنید.
نمونه دیگر فیلم مکس دیوانه ساخته «جورج میلر» است. نسخه اصلی مکس دیوانه (1979) را با نسخه سال 2019 مقایسه کنید. فیلم دوم مملوء از جلوه های ویژه بصری فوق العاده است که فیلم را هیجان انگیزتر ساخته‌اند. دست اندرکاران این فیلم در حین فیلمبرداری از ماشین‌های واقعی استفاده کردند اما جلوه‌های بصری اضافه شده همه چیز را جذاب‌تر کرده است. جلوه‌های بصری مشخصه یک فیلم هستند. این نوع افکت‌ها را می‌توان روی بازی‌های آنلاین نیز اجرا کرد. شما جلوه‌های بصری را احساس می‌کنید که باعث می‌شوند تا برخی صحنه‌های خاص را به خاطر بسپارید.
اهمیت جلوه های ویژه بصری
فیلم‌ها این قدرت را دارند که ما را به کلی به دنیایی متفاوت منتقل کنند و جهان‌های کاملاً جدیدی را برای ما بسازند تا بتوانیم آنها را کشف کنیم. تکنیکی که به فیلم‌ها اجازه می‌دهد تا این کار را انجام دهند، جلوه های ویژه بصری نام دارد. جلوه بصری می‌توانند تصاویر روی صفحه را تولید یا دستکاری کنند تا آنچه که نمی‌توان در تصاویر لایو اکشن ثبت کرد را نشان داد.
افزایش استفاده از فناوری در صنعت فیلم، آنچه که جلوه‌های بصری می‌تواند انجام دهد را عمیقاً گسترش داده است و به نوبه خود، هنرمندان جلوه‌های ویژه تبدیل به تکنسین‌ها، سرپرستان و کارگردانان مورد علاقه کمپانی‌های فیلم سازی در صنعت شده‌اند. این مهم نشان می‌دهد که چطور جلوه های ویژه می‌تواند فروش بالا را تضمین کند، اگر به درستی و مطابق با نیازهای مخاطبان تولید شده باشد. جلوه‌های ویژه در استراتژی‌های مربوط به ویدیو مارکتینگ نیز استفاده می‌شود.
تفاوت جلوه های ویژه بصری و میدانی
جلوه‌های ویژه بصری (Visual effects) در طول تصویربرداری واقعی رخ نمی‌دهند. بنابراین، آنها پس از تولید اجرا می‌شوند. یک هنرمند جلوه ویژه بصری از نرم افزار خاصی برای ادغام عناصر با فیلم‌های لایو اکشن استفاده می‌کند و هدف کلی او این است که کل اثر واقعی به نظر برسد. اما جلوه‌های بصری اغلب با عنوان جلوه‌های میدانی اشتباه گرفته می‌شوند. جلوه‌های میدانی (Special Effects)، جلوه های بصری فیلم هستند که در صحنه فیلمبرداری انجام می‌شوند. کارگردانان می‌توانند از ابزارهای نوری یا مکانیکی برای انجام کار استفاده کنند. در حوزه دیجیتال مارکتینگ نیز از جلوه های بصری برای تحت تاثیر قرار دادن کاربران استفاده می‌شود.
در حالی که جلوه‌های بصری به عنوان جلوه‌های دیجیتال در نظر گرفته می‌شود، جلوه‌های میدانی به عنوان جلوه‌های عملی در نظر گرفته خواهد شد. جلوه ویژه را می‌توان با استفاده از یک مدل یا انیماترونیک روی صحنه صدا یا در لوکیشن ساخت. علاوه بر این، جلوه‌های بصری همچنین شامل عناصری مانند مواد آتش زا، باران تقلبی یا آرایش مصنوعی بازیگران است. هر دوی جلوه‌های بصری و جلوه‌های میدانی می‌توانند در یک فیلم استفاده شوند اما این ماهیت اثر است مشخص می‌کند باید از کدام جلوه استفاده کرد.
انواع جلوه های ویژه بصری
جلوه‌های بصری می‌توانند در طول تولید فیلم انجام شوند یا می‌توان آنها را پس از استفاده از نرم‌افزارهای خاص در استودیوهای تولید پیاده‌سازی کرد. این جلوه‌ها معمولاً به سه نوع اصلی زیر تقسیم می‌شوند:
تصاویر تولید شده توسط کامپیوتر (CGI)
تصاویر تولید شده توسط کامپیوتر رایج‌ترین جلوه بصری است. هنرمندان از اشیاء مدل سازی سه بعدی برای ایجاد عناصر استفاده می‌کنند و آن عناصر سپس به مدل‌های سه بعدی در رایانه دیجیتالی تبدیل می‌شوند. جلوه‌های بصری از طریق کامپیوتر می‌توانند به معنای هر نوع افکتی باشند که مستقیماً در دوربین گرفته شده‌اند. برای مثال، افزایش نور در یک صفحه می‌تواند از این دست جلوه‌ها باشد.
پرده سبز در جلوه های ویژه
ترکیب بندی، یک تکنیک بصری است که چندین تصویر را در یک تصویر ترکیب می‌کند. این تکنیک «کلیدینگ کروم» نامیده می‌شود. ترکیب بندی نیاز به لایو اکشن دارد تا جلوی پرده سبز یا آبی گرفته شود. صفحه نمایش‌های سبز رنگ ثابت هستند و می‌توان آنها را با یک تصویر پس زمینه جدید جایگزین کرد.
ضبط حرکت یا موشن کپچر
دنیای موشن کپچر (Motion Capture) یکی دیگر از افکت‌های بصری درخشان است. از شخصیت «جار جار بینکس» در پیش درآمدهای جنگ ستارگان گرفته تا «گولوم» در ارباب حلقه‌ها و فراتر از آن، اکنون می‌توانیم موجودات عجیب و غریبی داشته باشیم که از ترکیب بازیگری و جلوه‌های ویژه ایجاد می‌شوند.
فیلم «آواتار» ساخته جیمز کامرون نمونه عالی دیگری از فناوری ضبط حرکت است که در آن بسیاری از شخصیت‌ها تنها پس از تکمیل جلوه ویژه ایجاد شده‌اند. همچنین، موشن کپچر یک دنیای بیگانه با یک اکوسیستم کامل را به نمایش گذاشت و همچنین تعدادی از بهترین جلوه‌های سه بعدی که تا به حال دیده‌ایم را به ارمغان آورد.
انواع جلوه های میدانی
راه‌های مختلفی برای ایجاد جلوه‌های میدانی در فیلم وجود دارند. یک نمونه کلاسیک در صنعت فیلم که از چنین جلوه استفاده می‌کند، جنگ ستارگان است. در زیر چند مورد از رایج‌ترین جلوه های میدانی آورده شده‌اند:
مت پینتینگ
یک مت پینتینگ (Matte Painting) می‌تواند به عنوان پس زمینه در یک فیلم استفاده شود. مت پینتینگ در صحنه فیلمبرداری وجود ندارد و بعدها در کامپیوتر توهم یک محیط را ایجاد می‌کند. در عوض، این هنر در فیلم‌های لایو اکشن در طول و پس از تولید فیلم پیاده سازی می‌شود. فیلم‌ها برای مدت طولانی از این تکنیک استفاده می‌کنند. فیلم‌های نمادینی که از این هنر بهره می‌برند، مری پاپینز و تایتانیک هستند.
استاپ موشن
تکنیک استاپ انیمیشن (Stop Motion) خیلی وقت است که وجود دارد. انیماتورها و طراحان از عروسک‌ها یا مدل‌های سه بعدی از این تکنیک استفاده می‌کنند. عروسک‌ها در موقعیت‌های مختلف ژست می‌گیرند سپس از آنها عکس گرفته می‌شود. مهارت‌ها و ابزارهایی که برای این تکنیک مورد نیاز هستند، صبر و توجه به جزئیات است. کنار هم قرار دادن عکس‌ها توهم حرکت را ایجاد می‌کند و به این ترتیب، یک ویدیو متولد می‌شود.
زمانی که در مورد مارکتینگ چیست سؤال می‌شود، باید گفت که استاپ موشن می‌تواند برای کسب و کارهای امروزی جهت بازاریابی محتوا و تعامل با کاربر یک برگ برنده باشد.
اندام ساختگی
در اندام ساختگی از تکنیک‌های مجسمه سازی، قالب گیری و ریخته‌‌گری مصنوعی استفاده می‌شود. محصول نهایی می‌تواند جلوه‌های آرایشی پیشرفتهای ایجاد کند. تکنیک اندام ساختگی حتی می‌توانند بازیگران را به شخصیت‌هایی از دنیای دیگر تبدیل کنند. یک نمونه مشهور از اندام ساختگی فیلم «ادوارد دست قیچی» است.
جلوه های ویژه بصری در ایران
در سینمای ایران به ویژه در فیلم‌های جنگی یا اکشن، جلوه‌های ویژه نقشی مهمی دارد. این مهم بیشتر در قالب جلوه های میدانی استفاده می‌شود و آن شکلی در هالیوود شاهد آن هستیم، در ایران وجود ندارد. تکنیک‌های جلوه‌های میدانی در ایران اغلب شامل انفجار، تیراندازی، خونریزی بر اثر اصابت گلوله و مواردی از این قبیل است. برای توسعه این صنعت در کشور به ارائه زیرساخت‌های لازم و پرورش نیروهای کارآزموده نیاز است.
کلام آخر
جلوه های ویژه بصری مهم هستند زیرا وقتی به خوبی انجام شوند، برای فیلم ساز کمک می‌کنند تا آنچه در تخیل خود دارد را به واقعیت تبدیل کند. جلوه‌های ویژه بصری می‌تواند بیننده را سفرهای باورنکردنی به جهان‌های بیگانه یا مکان‌های رویایی ببرد و واقعاً تجربه سینمایی را تقویت کند. شما هم اگر می‌خواهید از جلوه های بصری در کسب و کار خود استفاده کنید، بهتر است از یک آژانس دیجیتال مارکتینگ که در تولید این نوع محتوا استفاده کنید.